Het TRUIERLANDS

Truierland - Wikipedia

schermfoto van wikimedia bibliografie over truierlands

De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder winstoogmerk.

Wikipedia

Grenzeloos Truierlands - Frederik SWENNEN

Rijden we onze prachtige Trudostad uit dan steken we, nadat we Berg-op-Zoom en Wilderen passeren, al snel de provinciegrens over.

Zeker voor de inwoners van dorpen als Halmaal, Wilderen en Velm ligt Vlaams-Brabant op een boogscheut van hun deur.

Voor vele Truienaren is het dan ook veeleer een administratieve grens, de verwantschap is dikwijls groter dan met de buren uit “Midden-Haspengouw” (Heers, Borgloon, ...).

Dit verwantschap resulteert ook in raakpunten tussen de plaatselijke dialecten. Vandaar ook dat het Truierlands niet zomaar die bewuste provinciegrens volgt.

Zo hebben de dialecten van Geetbets, Halle-Booienhoven, Rummen, Walshoutem ... - de één natuurlijk al wat meer dan de ander - minstens evenveel raakpunten met het Truierlands als met de West-Getelandse (Brabantse) dialecten.

De grootste gelijkenis horen we natuurlijk in de voornaamwoorden: Ich, dzjee, ee, zèè ...

Ze klinken ons heel bekend in de oren. Zij komen net als wij “taas”, gaan “uuëtkees” halen bij de “bieënour” en de boeren verven hun “winnieng” evenzeer met “gedróõ” om daarna uit te rusten op de “zùl”.

Verschillen zijn er uiteraard ook, maar dat is natuurlijk eigen aan het lokale karakter van dialecten. Zelfs in het Velms spreekt men niet meer van “Ich weit” maar van “Ich wiet”, en dat is een op en top Truiens dorp.

Het Sintrùins is door de eeuwen heen onderhevig geweest aan verbrabantsing, uiteraard heeft zich dat over de provinciegrens nog meer gemanifesteerd op de lokale tongval.

In Halle spreekt men vb. over “snief” (sneeuw) daar waar men 2 km verder in Velm nog over het Truiense “snaa” spreekt.

Hoe verder je richting Landen trekt, hoe meer de Limburgse kenmerken afnemen.

Daar waar men in Halle nog spreekt over “ne bóek” (buik), hebben de Messentrekkers uit Attenhoven het over “ne baak”.

In Landen gaat men niet winkelen in “Lùik” zoals wij zouden zeggen, maar in “Laak”. Het gras wordt ook niet “gezèèd” over de provinciegrens, maar “gezoad”.

Toch is het vrij duidelijk dat de stam van onze dialecten dezelfde is, geworteld in onze gezamenlijke historiek. Haal dus gerust uw dialect boven als je in Attenhoven, Halle-Booienhoven of Waasmont komt, want zoals jullie allemaal weten:

Sintrùins klappe is sjik!

afbeelding van sintrùins Knuuëpke "Sintrùins klàppe is Sjik"

Veldeke Bels(j) Limburg

't NEIGEMÈNNEKE

vertegenwoordigt VELDEKE TRUIERLAND in de vzw VELDEKE BELS(J) LIMBURG (VBL)

VELDEKE BELS(J) LIMBURG, (V.B.L.)

de vereniging voor het behoud en gebruik van de Limburgse dialecten

Het Limburgs is ongelooflijk rijk aan verschillende dialecten. Vooral in Nederlands-Limburg is men zich daar al eeuwen van bewust. In 1926 werd in Maastricht een provinciale organisatie in het leven geroepen om deze rijkdom te beschermen en te promoten: Veldeke Limburg.

In België behoorden de dialectliefhebbers lange tijd tot de tegenstroom. Maar na enkele eerdere aanzetten bleek in het jaar 2000 de tijd rijp om in de voetsporen van Nederlands-Limburg te treden.

Een groep mensen begon geregeld samen te komen en in maart 2001 werd Veldeke Bels(j) Limburg boven de doopvont gehouden. De zaal in Alden Biesen zat goed gevuld voor de viering, en er werd letterlijk doopsuiker uitgedeeld.

We zijn 20 jaar verder, en VBL is uitgegroeid tot het contactpunt en de draaischijf van lokale dialectwerkingen. De nadruk wordt gelegd op het behoud en gebruik van de Limburgse streektaal in haar rijke diversiteit aan dialecten.

Er bestaat trouwens ook een wetenschappelijke organisatie voor de taalkundige studie van de Limburgse dialecten, de VLDN (Vereniging voor Limburgse Dialect- en Naamkunde).

VBL is een ledenorganisatie geworden met een eigen kwartaaltijdschrift ,’t VELLEKE boordevol proza en poëzie in de diverse dialecten.

Daarnaast geven we elk jaar een scheurkalender uit met o.a. Limburgse spreekwoorden, de LIMBURG-ALMANAK.

Wie LID wordt van Veldeke, ontvangt automatisch ’t Velleke aan huis.

Dit kan door

een jaarlijks lidgeld €16,00 of voor

een steunabonnement €30.00 te storten op BE29 9734 5645 5964

Zo versterk je onze werking, en help je mee te bouwen aan onze Limburgse renaissance.

* We ondersteunen de podiumkunsten zoals muziek, theater, voordrachten, podiumpoëzie, en daarnaast de dialectliteratuur in de vorm van romans en verhalen, gedichten, woordenboeken, collecties van spreekwoorden en uitdrukkingen.

* VBL wil ook inspanningen doen om de spreektaal meer ingang te doen vinden in media zoals radio en regionale televisie.

* Twee keer per jaar organiseren we met de Universiteit Hasselt een hoorcollege in het dialect.

* We bouwen met de Bibliotheek Hasselt Limburg aan een uitgebreid archief, en leveren inspanningen om onze taal zichtbaar te maken in de directe leefomgeving via wandschilderingen, tegels of stenen tafels met gedichten, uithangborden, straatnaamborden en gemeenteborden.

Zo verhogen we de couleur locale en krijgt dit een toeristische meerwaarde.

* Ook hopen we binnen enkele jaren een “Huis van het Limburgs” te kunnen openen.

Felix Bergers, voorzitter

felixbergers@hotmail.com

089/35 64 20

website Veldeke Bels Limburg